Vochtproblemen
In Nederland komen in veel gebouwen vormen van vochtoverlast voor, en dan met name in monumentale, oudere gebouwen. De overlast kan bestaan uit een onaangenaam binnenklimaat, soms met een muffe geur, uit zichtbare vochtplekken en schimmels.
Vocht levert niet alleen overlast voor de bewoners op, maar tast ook de constructie van het gebouw aan. Maar het vocht voert vrijwel altijd ook nog bouwschadelijke zouten mee, welke de aantasting van de constructie en de afwerking nog verergeren.
De aanpak van vochtproblemen in monumenten is daarom een "must", niet alleen voor het binnenklimaat, maar ook voor het behoud van ons erfgoed.
Een slechte kwaliteit van het binnenklimaat heeft gevolgen voor onze gezondheid. Onze luchtwegen zijn gevoelig voor langdurige belasting door te vochtige lucht. En schimmels zorgen voor een toename van de concentratie sporen in de lucht. Maar ook mensen met reumatische aandoeningen ondervinden overlast van een vochtig binnenklimaat. Verder vraagt het opwarmen van een vochtig gebouw meer energie dan het opwarmen van hetzelfde gebouw in droge omstandigheden.
Een deel van de oorzaken van een vochtig binnenklimaat ligt binnen de directe invloedsfeer van de bewoners. Woonvocht, afkomstig van onze aanwezigheid en onze dagelijkse bezigheden, kunnen wij vaak eenvoudig naar buiten weg ventileren.
Soms ligt de oorzaak van een ongezond binnenklimaat echter buiten de directe invloed van de bewoners. Het betreft dan bouwkundige oorzaken die het binnenklimaat nadelig beïnvloeden. Te denken valt aan optrekkend vocht en doorslaand vocht. In beide gevallen beweegt het vocht zich door de capillairen van het materiaal.
In dergelijke gevallen kan effectief ventileren de situatie verbeteren, maar primair zal de oplossing voor het probleem gezocht moeten worden in het stoppen van de aanvoer van het vocht.
Bij optrekkend vocht wordt dan al snel gedacht aan het injecteren van de constructie zodat er een horizontaal vochtscherm in de constructie ontstaat. Doel hiervan is de opgaande vochtstroom te onderbreken, liefst zo laag mogelijk in de constructie. Het injecteren bestaat uit het boren van gaten van circa 16 mm. doorsnede op onderlinge afstand van circa 150 tot 200 mm. in alle wanddelen waarin het optrekkend vocht zich openbaart. In de geboorde gaten wordt, al dan niet onder druk, een vloeistof ingebracht die na uitharding een waterdichte horizontale laag vormt in de constructie. Optrekkend vocht kan zodoende niet hoger meer in de constructie doordringen dan tot het ingebrachte vochtscherm. En aanwezig vocht boven het ingebrachte vochtscherm dient te verdwijnen door natuurlijke verdamping.
De werkzaamheden zijn omslachtig en brengen de nodige overlast met zich mee. En helaas wijst onderzoek uit, dat het beoogde resultaat slechts in circa 35% van de projecten wordt behaald. In de overige 65% van de projecten is de dichting van het aangebrachte vochtscherm niet volledig of veroorzaakt het vochtscherm nieuwe problemen.
Bij doorslaand vocht wordt vaak gedacht dat hydrofoberen de oplossing is. Hierbij wordt de buitenzijde van de gevel, meestal na een intensieve reinigende behandeling, voorzien van een waterafstotend preparaat. Hierdoor wordt neerslag niet langer door de constructie geabsorbeerd maar stroomt het langs de buitenzijde af naar beneden. Een hydrofobeermiddel dient "ademend" te zijn, zodat woonvocht van binnen naar buiten door de constructie getransporteerd kan worden.
Als de dampdoorlatendheid van het hydrofobeermiddel echter onvoldoende is, zal er een verhoogde vochtconcentratie kunnen ontstaan achter het hydrofobeermiddel, dus nabij het buitenoppervlak van de constructie. Bij vorst kan hierdoor grote schade ontstaan aan het oppervlak van de constructie door het afvriezen van schilvers van de constructie. Hiermee ontstaat niet alleen esthetische schade, maar meestal neemt het breukvlak van de steen nog makkelijker water op dan de oorspronkelijke huid van de steen. De oplossing is in zo'n geval erger dan de kwaal.
Kenmerkend voor zowel injecteren als hydrofoberen is, dat er een wijziging aan de bouwmassa wordt aangebracht, die niet meer ongedaan gemaakt kan worden. In Rijksmonumenten streeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed er echter na, dat uitgevoerde restauratiewerkzaamheden reversibel zijn. Injecteren en hydrofoberen zijn hiermee dus in tegenspraak.
Een innovatieve oplossing tegen optrekkend vocht en doorslaand vocht bestaat in de vorm van elektrokybernetische vochtverdringing De systemen (er zijn er twee op de markt) gaan uit van een elektrokybernetische pulsgenerator die door het uitzenden van elektromagnetische pulsen de opgaande kracht van optrekkend vocht weet te breken, waardoor de zwaartekracht in staat is het vocht weer naar de bodem terug te laten keren. Daarnaast veroorzaakt de puls ook een hogere verdamping aan het oppervlak van de constructie. Gevolg is dat de concentratie capillair vocht merkbaar afneemt. En meetbaar.
Het meetbaar zijn van de afname wordt in een meetprotocol gevat. Daarmee wordt de afname aangetoond. De leveranciers zijn overtuigd van de goede werking en bieden meestal een "niet goed, geld terug" garantie. Hierdoor loopt een opdrachtgever financieel geen risico bij de toepassing van Ecodry. En voor de constructie bestaat er bij toepassing van een dergelijk systeem geen risico, omdat de installatie reversibel is. Immers, als het systeem wordt uitgeschakeld, zal de beginsituatie weer terugkeren. Verder worden de systemen geïnstalleerd zonder hak- en breekwerk, waardoor het installeren geen overlast veroorzaakt. Een aansluitpunt op het lichtnet volstaat.
Inmiddels zijn in Nederland vele gebouwen voorzien van een elektrokybernetische vochtverdringing. In die gebouwen, veelal gebouwen van monumentale waarde, variërend van woonhuizen van woningbouw verenigingen tot herenhuizen, kleine kasteeltjes, kerken, molens en forten, is de vochthuishouding ingrijpend in positieve zin gewijzigd: de vochtige constructies zijn gedroogd en het binnenklimaat is veranderd in een prettig leefbaar binnenklimaat.
Met alle gevolgen voor de gezondheid en het behoud van het erfgoed. Geïnteresseerd in de mogelijkheden? neem contact op met het bestuur van BewoondBewaard