ALV van Bewoond Bewaard verschuift van 16 mei 2020 naar de 2e helft van het jaar

Landgoed Huis Schouwenburg

Een 20 meter lange en zes meter hoge binnenmuur die zorgt voor lage temperatuurverwarming, pelletkachels in de kelder en zonnecollectoren op het dak, maar ook opnieuw gespannen behang en hergebruik van oude luiken. Bij de restauratie van Huis Schouwenburg vinden oude en nieuwe technieken elkaar.   

‘Terwijl de mussen door de warmte van het dak vielen zaten wij binnen van de kou te bibberen’, herinnert architect Fenneken Anneveld – van Wesel zich de eerste zomer. Samen met haar man, elektrotechnicus Pim Anneveld, kocht ze in 2008 het landhuis Schouwenburg in ‘t Harde. De woning, ooit eerst een boerderij en later diverse malen verbouwd en uitgebreid, wordt al genoemd in een document uit 1330.

Ruim honderd jaar was het in eigendom van de familie Van Sytzama. In 1976 verliet de laatste freule Van Sytzama Huis Schouwenburg. Na haar vertrek kwamen het landgoed en het huis in handen van het Geldersch Landschap, dat het huis verhuurde aan het Evangelisch Begeleidingscentrum voor de opvang van onder meer verslaafden. Aan het pand werd spaarzaam onderhoud verricht. Het centrum koos voor een praktische invulling, verdeelde her en der de fraaie kamers in kleine slaapvertrekken en verving het oude behang door gipsplaten. Nadat in 2002 het centrum vertrok werd het pand een tijdje verhuurd en verschillende jaren gedeeltelijk anti-kraak bewoond.– ‘alleen de kou trok er in en die was er bijna niet meer uit te krijgen’, vertelt Fenneken.

Een opknappertje gezocht

‘Nadat Pim met vervroegd pensioen ging zochten we samen naar een nieuwe uitdaging. We woonden in Den Haag, maar zochten naar een huis met veel ruimte eromheen. En een gebouw om op te knappen. We hebben van alles bekeken, van industriële panden tot kastelen. Na zeven jaar vonden we dit. Het was met recht wat je noemt een opknappertje. De bruidsluiers groeiden naar binnen, het leek wel het huis van Doornroosje. We konden de restauratie gelukkig betalen met hulp van monumentensubsidies, de Natuurschoonwet en fiscale voordelen’.

Alvorens de zwaar verwaarloosde historische buitenplaats te restaureren liet het echtpaar een bouwhistorisch onderzoek doen. Daar kwamen tal van verrassingen uit voort. Schitterende muurschilderingen bijvoorbeeld en plaatsen waar ooit ramen, deuren en een trap hebben gezeten.

‘We besloten om het rijksmonument niet helemaal in originele staat terug te brengen. Dan zou je er een glazen stolp overheen moeten plaatsen. Maar in een museumstuk kun je niet wonen. We zijn gaan restaureren om het huis weer naar moderne maatstaven bewoonbaar te maken. Zo blijft het de moeite waard om het ook in de toekomst te onderhouden’

Authentiek ogende granitovloer

In de blauw geverfde keuken – ‘keukens werden vroeger blauw geschilderd omdat werd gedacht dat die kleur vliegen verjaagt. Dit blauw hebben we zelf uitgekozen, maar de blauwe tegelrandjes in de keuken zijn origineel’ – ligt een granito vloer die authentiek oogt. ‘Hij is nieuw en voorzien van vloerverwarming, want de oorspronkelijke vloer konden we niet behouden. De ijzeren balkjes, waarop de vloer was gelegd, waren gaan roesten. Om de 60 centimeter zat daardoor een barst’.

Voor de specialistische kennis op het gebied van restaureren lieten Fenneken en Pim zich adviseren door de gerenommeerde bouwhistoricus Leo Wevers. De kamers werden in hun originele staat hersteld. De lichtinval boven de trap werd door middel van twee solartubes, die het daglicht via een buis versterkt naar beneden brengen, teruggehaald en afgewerkt met een glazen kunstwerk.

Het verwarmingssysteem van het huis, ondergronds verbonden met het koetshuis, draait op zonnecollectoren op het platte dak. Daar is niets van te zien. Het systeem levert lage en hoge temperaturen af voor de verwarming en warm tapwater voor dagelijks gebruik en de badkamers. De collectoren worden ondersteund door twee cascade geschakelde pelletkachels in de kelder onder de woning. Het complex is aardgasloos gemaakt. In de muren, waaronder de 20 meter lange en zes meter hoge binnenmuur, is lage temperatuur wandverwarming aangebracht. ‘In september zetten we die aan, in de loop van het najaar is alles op temperatuur. In april gaat het weer uit. In feite gebruik je de warmtecapaciteit van de stenen van het hart van het huis’.

Beetje moeten drammen

Op plekken waar het niet anders kon zijn convectorputten aangebracht en (oude) radiatoren geplaatst voor hoge temperatuur. ‘Hergebruik is ook duurzaam’. Op verschillende plaatsen is daarnaast vloerverwarming aangebracht.

Voor de ingenieuze en energiezuinige oplossingen hebben Fenneken en Pim ‘een beetje moeten drammen bij de installateurs. Die durfden de goede werking van de installatie op voorhand niet te garanderen’.

Naast nieuwe technieken bleken ook oude oplossingen nog steeds goed toepasbaar. Bijvoorbeeld de gespannen behangen in verschillende kamers, zoals ze dat in de 19de eeuw deden. ‘Prima methode als een spouw voor de eensteensmuur, om de kou te weren. Eerst jute opspannen, daarna met nat papier, stevig papier en behangpapier eroverheen. De laag lucht erachter werkt isolerend’.

Wat ontbreekt is dubbel glas. ‘Het huis is zo lek als een mandje, dus alleen de ramen vervangen zou niets oplossen. En alles dichtsmeren evenmin, want isoleren betekent ook ventileren, anders krijg je schimmel en andere narigheden’. Binnenluiken, tochtdeuren aan de noordzijde en gevoerde gordijnen dragen nu bij aan het comfort. ‘En verder zijn de kozijnen van alle ramen, die nog allemaal functioneren zoals ooit bedacht, geïsoleerd met borsteltjes en rubbertjes. Het rendement is net zo hoog als dubbelglas’.

‘Wat belangrijk is, is te kijken naar de originele staat van alles. Want ook eeuwen geleden wilde men aangenaam wonen.’

Tekst Theo van Oeffelt

Het Cultuurfonds voor Monumenten in Overijssel is uitgebreid. Eigenaren van een gemeentelijk monument of karakteristiek pand in Overijssel kunnen vanaf nu een laagrentende lening aanvragen voor het restaureren én het verduurzamen en/of herbestemmen van hun monument. Provincie Overijssel heeft hiervoor 400.000 euro extra beschikbaar gesteld in het Cultuurfonds voor Monumenten.

Hester Maij, gedeputeerde Cultuur van de provincie Overijssel: “De provincie hecht grote waarde aan het behoud van de Overijsselse monumenten en karakteristieke panden. Met deze verbreding willen wij eigenaren extra ondersteuning geven in het behoud van hun monument. Ook gemeenten krijgen zo een stimulans voor het aanwijzen van gemeentelijke monumenten of karakteristieke panden. Zij hebben ook een rol bij het beoordelen van de kosten en de monumentale kwaliteiten met name bij kwetsbare interieurs.”

Om een monument te behouden voor de toekomst is het naast restauratie steeds meer van belang om een monument ook te verduurzamen of het een nieuwe bestemming te geven. Provincie Overijssel komt tegemoet aan de wens van eigenaren om naast restauratie ook verduurzaming of herbestemming financieel te ondersteunen. Totaal is er nu 1,4 miljoen euro beschikbaar in het Cultuurfonds in Overijssel.

Adriana Esmeijer, directeur Prins Bernhard Cultuurfonds: “Juist voor monumenten geldt dat er een enorme duurzaamheidswinst te halen valt. Deze gebouwen zijn vaak slecht geïsoleerd. Een stimulans bij de investering om het pand te verduurzamen kan een enorme kostenbesparing voor de eigenaar betekenen, is goed voor het milieu en voor het behoud van het monument voor de toekomst.”

Naast de uitbreiding naar de thema’s duurzaamheid en herbestemming wordt ook het maximum leningsbedrag van de Cultuurfonds-hypotheek verhoogd naar € 200.000,-. Kees-Jan Dosker, directeur Nationaal Restauratiefonds: “Eigenaren kunnen al ruim 14 jaar gebruik maken van het Cultuurfonds in Overijssel. Er kan aanspraak gemaakt worden op dit fonds in de vorm van de laagrentende Cultuurfonds-hypotheek bij het Nationaal Restauratiefonds. Wij zijn blij met deze inzet van de provincie Overijssel die zich via het Cultuurfonds sterk maakt om het prachtige Overijsselse erfgoed springlevend te houden.”

Over het Cultuurfonds voor Monumenten
In samenwerking met het Prins Bernhard Cultuurfonds werkt het Nationaal Restauratiefonds samen met 9 provincies. Dit om monumenteigenaren te helpen met het behouden van hun monument via de zogenaamde Cultuurfondsen voor Monumenten. Uit deze Cultuurfondsen wordt de Cultuurfondshypotheek verstrekt. Dit is een lening voor eigenaren van gemeentelijke of provinciale monumenten of karakteristieke panden met een laagrentende lening (4,5% onder de marktrente met een minimum van 1,5%). De hoogte van de hypotheek wordt bepaald aan de hand van de door de gemeente vastgestelde kosten.

programma volgt 

Met de brief van 17 augustus 2018 geeft de Minister van OCW haar reactie op vragen Erfgoed Telt. Bijgevoegd is het beleidskader, dat de nieuwe regeling beschrijft. 

Geachte leden, 

Bekijk de uitnodiging

Lees kamerbrief : Erfgoed Telt

77 Kamervragen

Uw Monumenten Community op een nieuw platform

Hoe het begon

Eind 2016 begonnen wij de Monumenten Community, bij wijze van pilot. Het idee: Monumenteigenaren komen vaak voor uitdagingen te staan en bouwen gaandeweg veel kennis op. Hoe handig zou het zijn als u elkaar vragen kunt stellen en tips kunt uitwisselen. Naast de ‘offline’ bijeenkomsten die wij organiseren is een online platform dan erg handig, voor het delen van foto’s en links en om het hele jaar door met elkaar in contact te zijn. Hier hebben wij het platform Mighty Networks voor gebruikt. U bent hier lid van geworden en samen met u hebben wij de Community kunnen laten groeien en werken. Er is al veel kennis gedeeld, erg mooi om dat te zien.

Tijd voor ons eigen platform!
Om echt te kunnen groeien, is het nu tijd voor ons eigen platform. Het platform is gemaakt door het Nederlands bedrijf Limoen Groen, een partij gespecialiseerd in duurzame websites. U kunt er gemakkelijk berichten en foto’s delen, en groepen volgen die u inhoudelijk interessant vindt. Dit platform kunnen wij helemaal naar eigen wensen blijven ontwikkelen. Goed om te zien dat al vele vaste leden de overstap hebben gemaakt!

U kunt nu overstappen
Let op! Wij gaan het oude platform (Mighty Networks) dus opheffen! Dat doen wij in de week van 21 mei aanstaande.

Uw account overzetten is helaas niet mogelijk, maar een nieuw profiel aanmaken is gelukkig snel gedaan in deze 5 stappen:

STAP 1    Ga naar https://community.monumenten.nl en klik op ‘Inschrijven’

STAP2     Maak met uw e-mailadres óf uw linkedin profiel een account aan. Voeg een profielfoto toe en eventueel een foto van uw monument of uw werk

STAP 3    Vertel in uw profiel wie u bent (Eigenaar, Liefhebber of Professional) en welke ervaring u met monumenten heeft

STAP 4    Bekijk onder ‘Ontdekken’ de Groepen en word lid van de Groepen die uw interesse hebben

STAP 5    Altijd leuk: een foto van uw monument delen

Wij zijn erg trots op het nieuwe platform en willen er samen met u een nuttig en inspirerend communityplatform van maken!

Vereniging Eigen Huis steunt eigenaren van rijksmonumenten en hun belangenverenigingen in hun bezorgdhied over het voortbestaan van voldoende financiële regelingen voor het onderhoud van hun erfgoedwoning.

De aftrekregeling voor rijksmonumenten wordt mogelijk vervangen door een beperkte subsidieregeling. Vereniging Eigen Huis is van mening dat de huidige regeling juist uitstekend voldoet. Dit blijkt ook uit de recente evaluatie, die in opdracht van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is gemaakt. Het huidige stelsel is op orde en de financiële middelen worden doelmatig ingezet, is de belangrijkste conclusie uit de evaluatie. De vereniging heeft haar zorgen gedeeld met de Vaste commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Eigenaren van rijksmonumenten hebben zware instandhoudingsverplichtingen die staan beschreven in de Erfgoedwet. Deze onderhoudsverplichtingen zijn veel specifieker en kostbaarder dan die voor een reguliere huiseigenaar. Daarom moet deze groep eigenaren er op kunnen blijven rekenen dat het Rijk voldoende middelen ter beschikking stelt om hun erfgoedwoning op het gewenste kwaliteitsniveau te houden. Met een in omvang gelimiteerde subsidieregeling is die waarborg onvoldoende.