februari 2015

Eigenaren van rijksmonumenten kunnen sinds 2006 instandhoudingssubsidie aanvragen voor onderhoud van hun monument. Deze regeling wordt uitgevoerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en is in 2013 aanzienlijk gewijzigd. De Rijksdienst doet onderzoek naar de effecten van deze wijziging en zet daarom een enquête uit bij alle eigenaren die sinds 2006 instandhoudingssubsidie hebben aangevraagd.

Een belangrijk onderdeel van dit onderzoek is de vraag hoe monumenteigenaren de subsidieregeling ervaren en wat de invloed is van de wijzigingen in 2013. Zo is het subsidiepercentage nu voor iedereen 50% en worden de maximale subsidiabele kosten – behalve voor molens, archeologie en groen – vastgesteld op basis van de herbouwwaarde van een monument. Door deze wijzigingen is de eigen bijdrage van de meeste eigenaren omhoog gegaan ten opzichte van de oorspronkelijke regeling uit 2006.
Daarnaast wil de Rijksdienst graag weten welke overwegingen een rol spelen bij de beslissing om subsidie aan te vragen.

Eigenaren ontvangen eind februari per brief een uitnodiging voor het onderzoek. De enquête bestaat uit een korte, digitale vragenlijst. Het beantwoorden van de vragen duurt ongeveer 15 minuten.

Heeft u in de periode 2006-2014 instandhoudingssubsidie aangevraagd? Wilt u deelnemen aan het onderzoek, maar heeft u begin maart nog geen uitnodiging ontvangen? Neem dan contact op met de InfoDesk, 033-42 17 456 of info@cultureelerfgoed.nl.

Deelname aan het onderzoek is mogelijk tot en met 22 maart 2015.

Amsterdam 16-02-2015.

Geachte leden van Vaste Commissie van OCW,

Op 3 februari heeft de Koninklijke Nederlands Oudheidkundige Bond een brief gestuurd naar de leden van de Vaste Commissie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap waarin gepleit wordt voor het opnemen van een actieve Instandhoudingsplicht in de op 23 februari a.s. te behandelen Erfgoedwet.

De instandhoudingsplicht wordt al 100 jaar door de Koninklijke Nederlands Oudheidkundige Bond (KNOB) bepleit. Ook de vereniging Bewoond Bewaard maakt zich zorgen over de Instandhouding van monumenten, maar is van mening dat de problemen niet met een instandhoudingsplicht moeten of kunnen worden opgelost.
Volgens de huidige wetgeving mogen monumenten niet beschadigd, vernield of (zonder vergunning) worden gewijzigd. De overheid kan dus optreden wanneer een monument wordt gewijzigd zonder vergunning. Maar ook kan worden opgetreden wanneer er sprake is van verwaarlozing waardoor het voortbestaan van het monument in gevaar komt. Denk aan gebroken beglazingen, ramen en deuren die niet sluiten, gaten in dakgoten en hemelwaterafvoeren. De mogelijkheid om dit instrumentarium te gebruiken is in jurisprudentie bevestigd. Dat gemeenten niet altijd gelijk krijgen ligt aan het feit dat zij te laat of niet optreden (en soms een combinatie van die twee).

Het probleem is niet het ontbreken van het instrumentarium, maar een gebrek aan capaciteit (of de wil) om ook daadwerkelijk te handhaven. Er is een gebrek aan monumentenambtenaren die snel en adequaat reageren op meldingen van inwoners dat er weer ongeoorloofd wordt verbouwd, dat er snel in de container gekeken moet worden wat daar allemaal ligt. Monumentenambtenaren moeten de wijk in, hun ogen en oren de kost geven, hier en daar een praatje maken om te zien hoe het gaat. Als er signalen zijn dat het onderhoud achteruit gaat poolshoogte nemen: wat zijn de problemen, hoe kunnen die worden opgelost, kan de gemeente helpen. Een instandhoudingsdialoog, dat beter past in deze tijd dan de instandhoudingsplicht en er mogen betere en duurzamere oplossingen van worden verwacht. De invoering van een instandhoudingsplicht levert aanzienlijk minder resultaat op dan het heroverwegen van bezuinigingen op monumentenamtenaren.

Daar waar sprake is van onwil, van opzettelijke verwaarlozing en het gesprek mogelijk is kan de gemeente het bestaande instrumentarium inzetten. Dat is ook het standpunt van de minister en daar sluiten wij ons graag bij aan.

Nel Viersen, voorzitter bewoond Bewaard

ERM (Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg) heeft allerlei maatregelen op een rij gezet om tot een goede balans tussen comfort, energieverbruik en monumentale waarden te komen. De brochure is uitgegeven in de vorm van een waaier. Kosteloos te bestellen via secretariaat@stichtingERM.nl of te downloaden:http://www.stichtingerm.nl/doc/WAAIER%20DUURZAAMHEID%20def.pdf